Top 8 loại thuốc trị gout được bác sĩ chuyên khoa chỉ định: Cách dùng, tác dụng phụ

Nguyên tắc khi dùng thuốc trị gout theo Y học hiện đại

Bệnh gout còn được gọi là thống phong, là một loại viêm khớp phổ biến do tình trạng lắng đọng tinh thể urat trong khớp. Nguyên nhân chính là sự tăng cao hàm lượng acid uric trong cơ thể, gây ra sự lắng đọng tinh thể ở các mô và gây đau viêm biểu hiện trên lâm sàng qua các đợt viêm gout  cấp. Các đợt viêm cấp thường xen kẽ với các giai đoạn không có triệu chứng, nhưng tinh thể urat vẫn tiếp tục lắng đọng. Nếu không được kiểm soát và điều trị hiệu quả, các đợt viêm cấp sẽ tái phát thường xuyên hơn và người bệnh có thể phải đối mặt với tình trạng đau âm ỉ liên tục, gây tổn thương khớp vĩnh viễn, tàn phế và các biến chứng như hạt tophi và tổn thương thận.

Hiện nay, mục tiêu của điều trị gout là sử dụng các loại thuốc điều trị kết hợp với thay đổi chế độ sống và sinh hoạt, nhằm kiểm soát triệu chứng sưng, đau trong đợt viêm cấp, dự phòng đợt viêm cấp tái phát và giảm acid uric trong máu.

Top 8 thuốc trị gout được bác sĩ chuyên khoa chỉ định hiện nay

1. Thuốc giảm đau kháng viêm không chứa steroid (NSAIDs)

Thuốc NSAIDS có tác dụng chống viêm, giảm đau

Các loại thuốc NSAIDs bao gồm: Aspirin, ibuprofen, indomethacin, ketoprofen hay naproxen thường được sử dụng trong phác đồ điều trị bệnh gout. Tác dụng của các loại thuốc này là chống viêm và giảm đau hiệu quả ngay lập tức. Tuy nhiên, nhược điểm của loại thuốc này là hiệu quả chỉ duy trì trong thời gian ngắn và có nguy cơ gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa (buồn nôn, tiêu chảy, loét dạ dày), suy giảm chức năng gan, thận và tim mạch.

Trong những năm gần đây, thuốc NSAIDs đã được cải tiến thành phiên bản lành tính hơn, gọi là thuốc NSAIDs chọn lọc COX-2. Loại thuốc này có tác dụng giảm đau và kháng viêm tương đương với phiên bản truyền thống, nhưng ít tác dụng phụ hơn. Tuy nhiên, tác động của nhóm thuốc này lên tim mạch vẫn đang được nghiên cứu và đánh giá.

2. Colchicine

Colchicine chống viêm và giảm đau cấp tính

Ngoài thuốc NSAIDs, Colchicine cũng thường được sử dụng để điều trị các cơn gout cấp hoặc trong các trường hợp gout mạn tính. Colchicine hoạt động bằng cách chọn lọc chống viêm và được biết đến với hiệu quả trong việc kiểm soát các triệu chứng của cơn gout.

Colchicine thường có hiệu quả khi sử dụng trong khoảng 12-36 giờ đầu của cơn gút cấp và có thể làm giảm triệu chứng của bệnh trong khoảng 6-12 giờ. Bệnh nhân cũng cần lưu ý rằng colchicine có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy. Đặc biệt, dùng Colchicine ở liều cao có thể gây ra các vấn đề về độc tính, bao gồm suy tủy xương, tổn thương gan, thận.

3. Corticosteroid

Prednisone là thuốc kê đơn theo chỉ dẫn của bác sĩ

Prednisone là một loại thuốc Corticosteroid thường được đưa vào phác đồ điều trị cho bệnh nhân mắc bệnh gout. Thuốc này được sử dụng khi các loại thuốc khác như NSAIDs, Colchicine không hiệu quả hoặc có chống chỉ định. Prednisone có thể được dùng qua đường uống hoặc tiêm trực tiếp vào các khớp.

Mặc dù Corticosteroid được đánh giá cao về hiệu quả, nhưng bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi sử dụng. Việc sử dụng không đúng chỉ định có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như: Đái tháo đường, loãng xương, tăng huyết áp, đục thủy tinh thể, nhiễm trùng, hoại tử vô mạch, thường xảy ra ở khớp háng và vai.

4. Allopurinol

Allopurinol giúp giảm nồng độ acid uric máu

Allopurinol được coi là một trong những loại thuốc kê đơn phổ biến nhất trong việc giảm nồng độ acid uric trong cơ thể. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế quá trình tổng hợp acid uric, làm cho việc dung nạp thuốc dễ dàng và tiết kiệm chi phí. Allopurinol thường được lựa chọn làm thuốc đầu tiên trong phác đồ điều trị giảm acid uric máu. Việc bắt đầu sử dụng thuốc bằng liều thấp và tăng dần cho đến khi đạt được mức đích về acid uric máu là quan trọng .

Allopurinol có khả năng giảm axit uric máu ngay sau 24 giờ sử dụng và đạt hiệu quả tối đa sau khoảng 2 tuần. Tuy nhiên, thuốc cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như phát ban, tổn thương gan, suy tủy xương, dị ứng thuốc, và có thể gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng như hội chứng Steven Johnson, đặc biệt là đối với những người mang gen HLA-B *5801.

5. Febuxostat

Febuxostat là thuốc ức chế hình thành acid uric 

Năm 2009, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chấp thuận việc sử dụng Febuxostat, một loại thuốc ức chế tổng hợp acid uric mới. Cơ chế hoạt động của thuốc là ức chế enzyme đóng vai trò trong quá trình chuyển hóa purine thành acid uric. Thuốc có thể sử dụng trên bệnh nhân suy thận, với mức lọc cầu thận trên 30 ml/phút mà không cần điều chỉnh liều lượng.

Febuxostat ít gây ra các phản ứng dị ứng hơn so với allopurinol. Do đó, thuốc thường được chỉ định sử dụng khi không dung nạp hoặc dị ứng với allopurinol. Tuy nhiên, cần cẩn trọng khi sử dụng Febuxostat trên bệnh nhân có tiền sử hoặc đang mắc các bệnh lý tim mạch như suy tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim, hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ.

6. Probenecid

Probenecid giúp tăng cường đào thải acid uric qua thận

Đây là loại thuốc có tác dụng tăng cường sự thải acid uric ở thận, thường được ưu tiên sử dụng cho những bệnh nhân không thể loại bỏ axit uric khỏi cơ thể một cách hiệu quả. Điều này giúp duy trì mức độ axit uric trong máu ổn định hơn. Trong một số tình huống, probenecid có thể kết hợp với allopurinol, một loại thuốc khác có tác dụng hạ acid uric máu.

Tương tự như nhiều loại thuốc khác, probenecid cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như phát ban, đau bụng, sỏi thận... Do đó, loại thuốc tăng cường sự thải acid uric này không được khuyến khích sử dụng cho các nhóm đối tượng bị suy thận, sỏi thận, rối loạn chức năng đông máu, có bệnh lý ác tính,….

7. Pegloticase

Pegloticase giúp tăng cường đào thải acid uric 

Pegloticase là một loại enzyme có khả năng chuyển hóa acid uric thành allantoin, một hợp chất dễ dàng đào thải hơn. Thuốc thường được sử dụng dưới dạng tiêm tĩnh mạch. Tuy nhiên, pegloticase có thể gây ra các tác dụng phụ như mày đay, dị ứng, sốc phản vệ, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, tán huyết và gây methemoglobin ở người thiếu G6PD.

Do pegloticase mới chỉ được nghiên cứu trên quy mô nhỏ, nên có thể chưa phát hiện đầy đủ các vấn đề về an toàn và giá thành, đặc biệt là với mức giá đắt. Thuốc được chỉ định trong những trường hợp gút nặng, khó chữa và không phản ứng với các thuốc hạ acid uric đường uống khác. Tuy nhiên, hiện tại, pegloticase vẫn chưa được sử dụng phổ biến trên thị trường Việt Nam.

8. Lesinurad

Lesinurad ức chế tổng hợp acid uric

Lesinurad là loại thuốc giúp giảm nồng độ acid uric trong những trường hợp mà allopurinol hoặc febuxostat không đạt hiệu quả mong đợi. Ngoài ra, thuốc mới này cũng có thể được sử dụng phối hợp với nhóm thuốc ức chế tổng hợp acid uric.

Lesinurad cũng có thể gây ra các tác dụng phụ như đau đầu, cảm lạnh, trào ngược dạ dày thực quản, và đau ngực. Tuy nhiên, hiện tại, lesinurad vẫn chưa được sử dụng phổ biến trên thị trường Việt Nam.

Đối với việc dự phòng cơn gout cấp, việc lựa chọn thuốc chống viêm ở liều thấp (NSAIDs, colchicin hoặc corticosteroid) trong ít nhất 3 - 6 tháng, kết hợp với thuốc hạ axit uric máu, là phương pháp được khuyến nghị. Lựa chọn loại thuốc chống viêm cụ thể phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể của từng bệnh nhân, cũng như các chỉ định và chống chỉ định của từng loại thuốc.

Trên đây là top 8 các thuốc trị gout thường được bác sĩ chỉ định trong phác đồ điều trị bằng thuốc Tây y. Các loại thuốc này có hiệu quả giảm cơn gout cấp nhưng đều có tác dụng phụ, không nên dùng lâu dài và bắt buộc phải sử dụng theo đơn của bác sĩ chuyên khoa. Muốn đạt hiệu quả điều trị tốt nhất, người mắc gout nên duy trì chế độ ăn uống cắt giảm thực phẩm giàu purin, không uống rượu bia.