Tổng hợp nguyên nhân làm tăng acid uric máu và biến chứng nguy hiểm đến xương khớp, tim, thận

Tăng acid uric máu là gì?

Tăng nồng độ acid uric trong máu là khi mức acid uric trong huyết thanh tăng cao, thường xảy ra do cơ thể không thể đào thải acid uric hoặc đột ngột sản xuất acid uric quá mức. Hệ quả để lâu dài dẫn đến tổn thương xương, khớp vĩnh viễn, tích tụ tinh thể monosodium urate (MSU) dưới da và tăng nguy cơ bệnh lý tim và thận.

Acid uric là một sản phẩm chuyển hóa tồn tại trong máu, tạo ra khi cơ thể phân hủy purin. Acid uric chủ yếu được loại bỏ qua quá trình thải thận (80%) và một phần thông qua đường tiêu hóa (20%). Khi nồng độ axit uric vượt quá ngưỡng bão hòa, tinh thể MSU có thể kết tinh trong các mô như mô khớp, mô dưới da, thận, mạch máu, dẫn đến triệu chứng của bệnh Gout với sưng to, viêm nhiễm, đỏ, và đau trong các khớp. Ngoài ra, tinh thể MSU có thể tích tụ trong thận, gây ra sỏi thận.

Acid uric trong máu cao là nguyên nhân dẫn đến bệnh gout, sỏi thận và nhồi máu cơ tim

Nồng độ acid uric bao nhiêu là cao?

Theo các chuyên gia, nồng độ acid uric trong máu của người bình thường dao động từ 1,5 đến 7 mg/dL. Tuy nhiên, ở nam giới nồng độ acid uric thường cao hơn so với nữ giới, khoảng 1 mg/dL. Khi kết quả xét nghiệm máu cho thấy nồng độ acid uric vượt quá 7 mg/dL đối với nam và 6 mg/dL đối với nữ sẽ được chẩn đoán là tăng acid uric máu.

Nguyên nhân làm tăng acid uric máu là gì?

Nguyên nhân chính gây tăng acid uric trong máu thường liên quan đến việc tiêu thụ purin vượt quá nhu cầu thực tế của cơ thể. Bên cạnh đó, các yếu tố như di truyền, môi trường, chế độ ăn uống, và lối sống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tác động lên sự biến đổi của axit uric trong cơ thể.

Các yếu tố nguy cơ gây tăng acid uric máu có thể bao gồm:

- Mắc rối loạn chuyển hóa.

- Lạm dụng bia rượu.

- Do tăng huyết áp.

- Đái tháo đường.

- Do tiêu thụ nhiều nhóm thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản có vỏ,....

- Do tác dụng phụ của thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị bệnh thận,…..

Tăng acid uric trong máu là khởi đầu của bệnh gout

Dấu hiệu nhận biết tăng acid uric máu và bệnh gout

Giai đoạn đầu, tăng acid uric máu không nhận biết được bằng những triệu chứng lâm sàng cụ thể. Các triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi tình trạng đã kéo dài một thời gian mà không có sự can thiệp điều trị thích hợp.  

Bệnh Gout thường xuất hiện với những triệu chứng phổ biến như sau:

- Sưng, nóng, đỏ, và đau đớn ở các khớp.

- Giới hạn khả năng vận động của các khớp, dẫn đến khó khăn trong việc di chuyển.

- Cứng khớp, biến dạng khớp chân, tay.

- Cục tophi nổi to dưới da.

Triệu chứng của sỏi thận thường bao gồm:

- Đau quặn ở vùng bụng.

- Tiểu ra có thể có máu, đi tiểu thường xuyên, nước tiểu đục, có mùi khá khó chịu hoặc có màu máu.

Biến chứng sỏi thận thường gặp ở người bị gout

Tăng acid uric máu có nguy hiểm không?

Tăng nồng độ acid uric trong máu là một tình trạng đáng báo động đối với sức khỏe của người bệnh. Đây là nguyên nhân chính gây ra nhiều bệnh về cơ xương khớp, đặc biệt là bệnh Gout, tổn thương thận với sỏi thận và suy thận, cũng như làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tăng huyết áp. Hơn nữa, tình trạng tăng acid uric kéo dài cũng có thể đẩy cao nguy cơ phát triển các bệnh rối loạn chuyển hóa, bệnh đái tháo đường, bệnh tim mạch, và bệnh thận mạn tính.

Khi một người có nồng độ acid uric bất thường, việc quan trọng nhất là phải thay đổi và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý. Do đó, bệnh nhân có tình trạng tăng axit uric và mắc bệnh Gout cần phải tuân thủ và có ý thức chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe của họ, đặc biệt là trong trường hợp của những người lớn tuổi hoặc người có nhiều bệnh nền, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của họ có thể cao hơn so với các nhóm đối tượng khác.

Làm thế nào để chẩn đoán tăng acid uric trong máu?

Chẩn đoán tình trạng tăng acid uric chủ yếu dựa vào kết quả xét nghiệm máu. Ngoài ra, xét nghiệm nước tiểu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán và xác định nguyên nhân. Kết quả xét nghiệm máu và nước tiểu sẽ cung cấp thông tin về các chỉ số sau:

- Nồng độ acid uric trong máu.

- Nồng độ acid uric trong nước tiểu.

- Sự có mặt của tinh thể monosodium urate (MSU) trong nước tiểu.

Bên cạnh việc sử dụng xét nghiệm máu và nước tiểu, việc chẩn đoán bệnh Gout có thể đòi hỏi sử dụng các phương pháp hình ảnh như siêu âm, chụp X-quang của vùng bị sưng đau, hoặc thậm chí chọc dịch khớp để tìm tinh thể MSU. Điều này có thể cần thiết để có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn về tình trạng bệnh.

Xét nghiệm máu giúp chẩn đoán chính xác nồng độ acid uric máu để có hướng điều trị kịp thời

Cách điều trị tăng acid uric máu như thế nào?

Để điều trị tình trạng tăng acid uric trong máu, phương pháp chính là điều chỉnh chế độ dinh dưỡng bằng cách giảm lượng purine từ nguồn động vật trong khẩu phần ăn.

Trong trường hợp người bệnh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng của bệnh Gout, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng thuốc để kiểm soát những triệu chứng này, và đồng thời, thuốc giúp giảm axit uric trong máu nếu cần thiết. Lưu ý khi điều trị bệnh Gout:

- Các loại thuốc sử dụng trong điều trị Gout bao gồm các loại thuốc chống viêm không steroid, colchicine, hoặc corticoid để giảm triệu chứng sưng đau khớp. Tuy nhiên, các loại thuốc này thường chỉ được sử dụng để giảm triệu chứng cấp tính và thường được sử dụng trong giai đoạn đầu để ngăn ngừa các cơn Gout cấp tính, và thường chỉ được sử dụng trong một thời gian ngắn. Trong khi đó, thuốc để hạ nồng độ axit uric máu như allopurinol, febuxostat, hoặc probenecid thường được sử dụng liên tục để duy trì nồng độ axit uric máu ở mức an toàn và ngăn ngừa sự hình thành của tinh thể monosodium urate, gây tổn thương khớp.

- Với những người không có triệu chứng hoặc không có dấu hiệu tác động đến xương khớp hoặc thận do tăng axit uric trong máu, việc sử dụng thuốc để điều trị giảm axit uric có thể không cần thiết. Trong trường hợp của những người bị bệnh Gout đã được chẩn đoán, bác sĩ có thể bắt đầu điều trị thuốc chuyên biệt và cùng lúc thay đổi chế độ dinh dưỡng để phù hợp với tình trạng sức khỏe.

- Trường hợp người bệnh có các nốt tophi lớn do tình trạng tăng acid uric kéo dài, có thể dẫn đến cảm giác cứng khớp và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động của khớp, họ có thể cần phải phẫu thuật để loại bỏ chúng.

Đối với những người mắc bệnh thận hoặc sỏi thận do tăng acid uric, bác sĩ sẽ xử lý vấn đề của sỏi thận trước. Cách điều trị có thể bao gồm việc sử dụng thuốc giảm đau, tán sỏi hoặc thậm chí phẫu thuật để loại bỏ sỏi, tùy thuộc vào kích thước của sỏi. Hỗ trợ chế độ dinh dưỡng phù hợp cho những người bị bệnh thận do tăng acid uric cũng được thực hiện để thúc đẩy quá trình cải thiện chức năng thận và duy trì cân bằng acid uric.

Gợi ý chế độ ăn uống giảm acid uric trong máu

Chế độ dinh dưỡng tốt cho người đang bị tăng acid uric bao gồm:

- Hạn chế tiêu thụ nội tạng động vật.

- Giới hạn thức ăn biển như tôm và cua.

- Giảm thịt đỏ như thịt bò, dê và cừu.

- Tránh uống rượu bia và sản phẩm có chứa cafein, không hút thuốc lá.

- Ưu tiên cung cấp protein từ thực phẩm thực vật.

- Tăng cường tiêu thụ rau xanh.

- Uống đủ nước.

Bài viết đã tổng hợp những nguyên nhân làm tăng acid uric trong máu gây nên bệnh gout và bệnh thận. Để tìm hiểu thêm về bệnh gout, bạn hãy theo dõi các bài viết của Khang Thống Linh hoặc liên hệ hotline: 0922. 56. 9779 để được dược sĩ tư vấn.