Bệnh Gout thống phong: Nguyên nhân và quan điểm điều trị theo Y học cổ truyền

Cơ chế bệnh gout thống phong theo Y học cổ truyền

Theo quan điểm Đông y, bệnh thống phong hình thành là do 2 nguyên nhân kết hợp bao gồm phong hàn thấp và thừa nhiệt tà. Sự kết hợp này gây ra tổn thương cho chính khí và mở ra cánh cửa cho vi khuẩn xâm nhập vào hệ thống kinh mạch một cách không lường trước. Khi cơ thể mắc phong hàn thấp và thừa nhiệt tà cũng khiến tạng thận và tỳ bị rối loạn, làm cho trọc độc bị ứ lại trong cơ thể. Cùng với chế độ ăn uống tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu đạm và rượu càng làm gia tăng nhiệt độ, tạo điều kiện cho sự phát sinh của thấp nhiệt.

Khi thấp nhiệt tà xâm nhập vào cơ thể còn gây ra sự cản trở trong hệ thống kinh lạc, dẫn đến sự ứ trệ của khí huyết tại các khớp, mang lại cảm giác đau và khó khăn khi di chuyển. Ban đầu, bệnh thể hiện ở mức độ cơ bản của hệ thống kinh lạc, nhưng khi bệnh tiến triển, tà khí có thể xâm nhập vào gân xương và tổn thương các tạng phủ, gây ra sự rối loạn trong chức năng của khí huyết và tân dịch. Kết quả là, tân dịch bị ứ trệ và hình thành thành đàm, khí huyết ngưng trệ và hình thành ứ, tạo ra các u cục ứ đọng quanh khớp và dưới da.

Bệnh thống phong gây ra tổn thương dài hạn cho cơ thể, đặc biệt là làm biến dạng các khớp và gây ra tái phát nhiều lần. Ở giai đoạn mãn tính, gout thống phong còn có thể gây tổn thương cho thận.

Khớp tay biến dạng do gút

Các thể lâm sàng và bài thuốc điều trị gout thống phong theo Đông y

Trong trường hợp của bệnh gout cấp tính, khi bệnh nhân thể hiện triệu chứng của phong thấp nhiệt, phương pháp điều trị thường tập trung vào việc thanh nhiệt và thông lạc khu phong trừ thấp. Trong giai đoạn mạn tính, khi có sự hình thành của đàm trọc và ứ huyết, có thể áp dụng các biện pháp hóa đàm và tiết trọc cũng như các phương pháp trục ứ thông lạc. Đồng thời, điều trị sẽ được điều chỉnh tùy thuộc vào tình trạng hư suy của âm dương khí huyết, với mục tiêu là bổ khí huyết và bổ tỳ thận.

Dưới đây là một số bài thuốc điều trị gout theo Y học cổ truyền:

1. Thể phong thấp nhiệt 

Triệu chứng của bệnh gout do thể phong thấp nhiệt bao gồm: Sưng, nóng, đỏ và đau tại một hoặc nhiều khớp, đặc biệt là ở khớp bàn ngón chân cái, có thể kèm theo sốt, sợ gió, miệng khô khát, tâm trạng bứt rứt không yên, tiểu vàng, lưỡi có màu đỏ với lớp rêu vàng bẩn, mạch hoạt sác.

Phương pháp điều trị tập trung vào việc thanh nhiệt và lợi thấp, tiêu thũng chỉ thống. Áp dụng bài thuốc Tuyên tý thang với các vị:

Mộc Phòng kỷ 10 - 20g                      Liên kiều 8 - 12g

Chế Bán hạ     8 - 12g                         Hạnh nhân 8 -16g

Chi tử 8 - 12g                                      Xích tiểu đậu 12 - 24g

Hoạt thạch 12 - 20g                            Ý dĩ nhân 12 - 20g

Tàm sa 8 - 12g

Hoặc dùng bài thuốc Tứ diệu thang:

Cam thảo                                             Đại ngưu nãi

Đào nhân                                             Hồng hoa

Kê huyết đằng                                     Nguyên sâm

Quy thân                                             Sai kỳ căn

Tạo giác thích                                     Thất diệp liên

Tùng lân căn                                       Xà thiệt thảo.

Cách dùng: Sắc thuốc uống mỗi ngày 1 thang.

2. Thể phong hàn thấp

Triệu chứng: Bệnh nhân thường trải qua sưng nề, hạn chế vận động của các khớp, và có thể xuất hiện hạt Tophi quanh khớp. Khi phong tà thiên thịnh, họ có thể gặp đau khớp di chuyển hoặc cảm giác sợ gió và phát sốt. Trong trường hợp của hàn tà thiên thịnh, triệu chứng thường bao gồm đau dữ dội tại các khớp, thường ở vị trí cố định, đau tăng khi tiếp xúc với lạnh, nhưng có thể giảm nhẹ khi áp dụng chườm nóng. Với thấp tà thiên thịnh, bệnh nhân thường cảm thấy đau bứt rứt nặng nề tại các khớp, vị trí đau thường không thay đổi, và có cảm giác tê bì không thoải mái trong cơ và ngoại da. Lưỡi thường có một lớp rêu mỏng màu trắng hoặc trắng nhớt. Mạch huyền có thể nhanh hoặc chậm.

Phương pháp điều trị: Tập trung vào việc khu phong tán hàn và trừ thấp, cũng như thông lạc chỉ thống.

Áp dụng bài thuốc Ý dĩ nhân thang:

Ma hoàng 4g                                       Đương qui 4g,

Bạch truật 4g                                       Ý dĩ nhân (8 - 10g)

Quế chi 3g                                           Thược dược 3g

Cam thảo 2g

Công dụng: Trị đau khớp và đau cơ.

Nếu hàn tà thắng áp dụng bài thuốc Ô đầu thang:

Ma hoàng 8-12g                                  Bạch thược 12g

Hoàng kỳ 12-20g                                Cam thảo 12g

Chế Xuyên ô 12-20g                           Mật ong 80g

Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần.

Y học cổ truyền kết hợp các dược liệu lành tính giúp trị gút hiệu quả

3. Thể đàm ứ trở trệ

Triệu chứng của bệnh bao gồm các khớp sưng, có thể tái đi tái lại nhiều lần. Tình trạng đau nhức nhiều, xuất hiện hạt Tophi quanh khớp. Da xung quanh khớp thường có màu tím, lưỡi có màu bẩm, và có lớp rêu trắng bẩn, mạch huyền hoạt.

Phương pháp điều trị bao gồm: Hoạt huyết hoá ứ và hoá đàm tán kết.

Áp dụng bài thuốc Đào nhân ẩm hợp Nhị trần thang gồm có các vị:

Đào nhân                                             Đương quy (vĩ)

Uy linh tiên                             Xuyên khung

Bán hạ 8-12g                           Trần bì 8-12g

Phục linh 12g                          Cam thảo 4g

4. Thể can thận lưỡng hư

 Triệu chứng của bệnh gồm cảm giác đau khớp tái đi tái lại, không giảm đi và có thể đau nhức âm ỉ di chuyển giữa các khớp. Sưng nặng, hạn chế vận động khớp, thậm chí dẫn đến biến dạng khớp. Bên cạnh đó, còn có đau lưng, mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, lưỡi nhợt rêu trắng và mạch huyền trầm tế vô lực.

Phương pháp điều trị bao gồm: Bổ can thận, trừ phong thấp, và hoạt lạc chỉ thống.

Áp dụng bài thuốc Độc hoạt ký sinh thang gồm 15 vị thuốc:

Độc hoạt 8g                                         Tang ký sinh 12g

Tần giao 12g                                       Phòng phong 8g         

Tế tân 4g                                             Đương quy 12g

Bạch thược 12g                                   Xuyên khung 6g

Sinh địa 12g                                        Đỗ trọng 12g

Ngưu tất 8g                                         Nhân sâm 4g

Phục linh 12g                                      Nhục quế 4g

Cam thảo 4g.

Điều trị gout thống phong theo Y học hiện đại

Để điều trị triệt để gout thống phong, bác sĩ chuyên khoa có thể kết hợp sử dụng các nhóm thuốc như:

- Thuốc ức chế tổng hợp acid uric.

- Thuốc tăng thải acid uric.

- Thuốc tiêu acid uric.

- Kiềm hóa nước tiểu.

Trong trường hợp đau gout cấp tính có thể sử dụng các loại thuốc:

- Chống viêm không steroid (NSAIDs).

- Colchicin: Chỉ định trong trường hợp bệnh nhân có chống chỉ định với thuốc chống viêm không steroid.

- Thuốc giảm đau: Chọn một trong các thuốc theo bậc thang giảm đau của Tổ chức Y tế Thế giới. Tùy theo tình trạng đau mà điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp.

Riêng với trường hợp gout mãn tính có thể phải thực hiện cắt hạt Tophi để tránh ảnh hưởng đến chức năng vận động.

Sử dụng thuốc Tây trị gút cần theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa

Lưu ý chế độ ăn uống cho người mắc gout thống phong

Khi mắc gout, người bệnh cần lưu ý:

- Duy trì chế độ ăn giảm đạm (không quá 150g thịt/ngày), không ăn phủ tạng động vật, hạn chế thịt chó, dê, hải sản… tránh các thức ăn chứa nhiều nhân purin, giảm mỡ.

- Ăn nhiều rau xanh.

- Uống đủ nước.

- Không uống bia, rượu, nước ngọt có ga.

- Duy trì cân nặng hợp lí, tránh để tăng cân béo phì.

Bệnh gout thống phong đang có tỷ lệ gia tăng ở nước ta. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể gây tàn phá khớp, gây sỏi thận, viêm thận. Bạn còn băn khoăn về bệnh gout, hãy liên hệ hotline: 0922.56.9779 để được dược sĩ hỗ trợ.