Bệnh gout ở nữ giới có xu hướng tăng cao theo độ tuổi

Tỷ lệ nữ giới mãn kinh mắc gout gia tăng

Bệnh gout là căn bệnh viêm khớp xảy ra do muối urat lắng đọng tại khớp, là kết quả của tình trạng tăng axit uric trong máu do rối loạn chuyển hóa nhân purin. Bệnh gout thường biểu hiện qua các đợt viêm khớp cấp tái phát và đi qua các giai đoạn cấp tính, mạn tính, và giai đoạn ổn định giữa các cơn gout cấp.

Nguyên nhân chính của bệnh gút thường liên quan đến chế độ ăn uống, lối sống và điều trị các bệnh lý liên quan khác, do đó nam giới thường có nguy cơ cao hơn phụ nữ. Trong khoảng từ 30-60 tuổi, tỷ lệ mắc bệnh gút ở nam giới lên đến 90%, trong khi ở nữ giới chỉ khoảng 10%. Theo Bác sĩ Brian F.Mandell từ Bệnh viện Cleveland, Ohio, Mỹ: "Hiếm khi thấy phụ nữ tiền mãn kinh hoặc đang dùng hormone thay thế mắc bệnh gút. Trước tuổi 60, nếu phụ nữ mắc bệnh gút, thường do các yếu tố nguy cơ khác như dùng thuốc lợi tiểu và vấn đề về thận."

Tuy nhiên, ở độ tuổi trên 50, tỷ lệ mắc bệnh gút ở nữ giới bắt đầu tăng dần. Đến khi qua tuổi 70, tỷ lệ mắc bệnh gút ở phụ nữ đã bắt đầu cân bằng với nam giới, và sau tuổi 80, tỷ lệ chênh lệch đã nghiêng về phía nữ giới hơn.

Phụ nữ càng lớn tuổi thì nguy cơ mắc gout càng cao

Vì sao nữ giới càng cao tuổi càng có nguy cơ cao mắc gout?

Về nguyên nhân gây ra bệnh gout, dù ở nam hay nữ, có những điểm chung như sau:

- Nguyên nhân nguyên phát: Nhóm nguyên nhân này thường gặp ở hầu hết các trường hợp bệnh gút. Trong đó, nguyên nhân quan trọng nhất là do chế độ ăn uống, đặc biệt là thực phẩm giàu purin như gan, thận, tôm, cua, lòng đỏ trứng, và nấm.

- Nguyên nhân thứ phát: Một số ít trường hợp mắc bệnh gút là do các rối loạn gen (di truyền), tăng sản xuất axit uric hoặc giảm đào thải axit uric, hoặc cả hai. Các nguyên nhân cụ thể bao gồm:

+ Suy thận và các bệnh lý liên quan làm giảm độ thanh lọc axit uric của thận.

+ Bệnh về máu như bệnh bạch cầu cấp.

+ Sử dụng thuốc lợi tiểu lâu dài như Thiazid, Furosemid, Acetazolamid.

+ Dùng thuốc ức chế tế bào để điều trị bệnh ác tính hoặc thuốc chống lao như Pyrazinamid, Ethambutol.

- Các yếu tố nguy cơ: Ngoài các nguyên nhân chính, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh hoặc làm bệnh trở nên nặng hơn, bao gồm béo phì, tiêu thụ rượu nhiều, tăng huyết áp, hội chứng chuyển hóa, tăng insulin máu, và sự đề kháng insulin.

Tuy nhiên, tính đến tuổi 51, tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh gout tăng lên do quá trình giảm sản xuất hormone estrogen trong cơ thể. Estrogen giúp thận loại bỏ axit uric từ máu ra ngoài qua thận. Khi estrogen giảm, axit uric trong máu tăng, có thể gây ra tinh thể muối urat tại khớp sau một vài năm. Với việc sản sinh estrogen giảm đi càng già, nồng độ axit uric máu tăng, làm tăng nguy cơ phụ nữ mắc bệnh gout. Thêm vào đó, thói quen uống nhiều nước ngọt cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout ở phụ nữ so với nam giới.

Biến dạng đôi bàn tay do hạt Tophi hình thành ở khớp

Triệu chứng nhận biết bệnh gout ở nữ giới

Bệnh gout ở phụ nữ cũng có các triệu chứng đặc trưng tương tự như nam giới, bao gồm:

- Giai đoạn tăng axit uric trong máu: Thường không có triệu chứng rõ ràng, khó nhận biết bệnh.

- Giai đoạn gút cấp tính hoặc viêm khớp do gút cấp: Bệnh nhân thường gặp đau đột ngột và sưng khớp, khớp nóng do axit uric tạo ra các tinh thể trong khớp. Đau thường xuất hiện vào buổi tối hoặc khi có các yếu tố nguy cơ như căng thẳng, uống rượu và một số bệnh khác. Sau khoảng 3-10 ngày, cơn đau có thể giảm mà không cần điều trị và đôi khi không tái phát trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

- Giai đoạn giữa các cơn đau khớp: Thường không có triệu chứng và chức năng của khớp vẫn bình thường.

- Giai đoạn gút mạn tính: Đây là giai đoạn khó chịu nhất của bệnh và kéo dài nhiều năm. Bệnh nhân thường xuyên gặp đau khớp. Sau một thời gian, các hạt Tophi có thể xuất hiện quanh khớp, dưới da và sưng lên thành cục. Các hạt này có thể vỡ và cần được điều trị sớm.

Riêng ở nữ giới, khi bị bệnh gút, thường có xu hướng phát triển bệnh đầu tiên ở đầu gối, ngón tay, cổ tay và đầu ngón tay, nhưng cơn đau thường xuất hiện chậm hơn so với nam giới và có khả năng tấn công nhiều khớp ở giai đoạn đầu mắc bệnh.

Nổi hạt Tophi là biểu hiện của giai đoạn gout mãn tính

Gợi ý phương pháp điều trị bệnh gout cho nữ giới

1. Nguyên tắc điều trị tổng quát

Điều trị bệnh gút ở phụ nữ cần tuân thủ hai nguyên tắc cơ bản sau đây:

- Điều trị viêm khớp trong cơn gút cấp.

- Điều trị phòng ngừa tái phát cơn gút, ngăn ngừa lắng đọng urat trong các mô và phòng tránh biến chứng. Mục tiêu của điều trị là kiểm soát axit uric máu dưới mức 60mg/l cho gút không có Tophi và dưới 50mg/l khi gút có Tophi.

2. Phương pháp điều trị chi tiết

Duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học:

- Tránh hoặc giảm thiểu thực phẩm giàu purin như nội tạng động vật, thịt đỏ, tôm, cua, và kiêng uống rượu.

- Tăng cường tiêu thụ rau xanh, hoa quả, hạn chế thịt đến 150g/ngày, uống đủ nước hàng ngày từ 2-4 lít, ưu tiên nước kiềm hoặc nước khoáng kiềm hóa axit uric trong máu.

- Duý trì lối sống vận động và tập thể dục thường xuyên để kiểm soát cân nặng.

Gợi ý thực đơn "chuẩn" cho người bị gout

Điều trị nội khoa:

Sử dụng các loại thuốc chống viêm như Colchicin, thuốc kháng viêm không steroid, corticoid.

- Colchicin: Dùng để giảm đau và giảm viêm cho cơn gút cấp hoặc gút mạn tính. Liều dùng nên bắt đầu từ 1mg/ngày và điều chỉnh theo phản ứng của cơ thể.

- Thuốc kháng viêm không steroid: Có thể sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với Colchicin, nhưng không dùng cho những bệnh nhân có bệnh loét dạ dày tá tràng hoặc suy thận.

- Corticoid: Sử dụng khi các loại thuốc trên không đem lại hiệu quả.

Điều trị ngoại khoa:

Phẫu thuật được cân nhắc khi cần loại bỏ Tophi hoặc xử lý biến chứng nghiêm trọng.

Phụ nữ càng cao tuổi thì nguy cơ mắc gout cũng gia tăng. Đối với phụ nữ, việc điều trị bệnh gout không hề dễ dàng, đặc biệt là ở những người đã tiến vào tuổi tiền mãn kinh. Bác sĩ chuyên khoa khuyên chị em nên kiểm soát cân nặng, chế độ ăn uống, không dùng rượu bia để ngăn chặn nguy cơ mắc gout.